Πέμπτη 29 Σεπτεμβρίου 2016

Χρήσιμοι κανόνες Γραμματικής (13)

Οι υποθετικές προτάσεις είναι εξαρτημένες προτάσεις, δηλαδή δεν μπορούν να σταθούν μόνες τους στον λόγο. Γι΄αυτό κάθε υποθετική πρόταση έχει δίπλα της μια ανεξάρτητη πρόταση. Η υποθετική πρόταση λέγεται και υπόθεση, ενώ η ανεξάρτητη πρόταση λέγεται και απόδοση. Και οι δύο μαζί αποτελούν τον υποθετικό λόγο. Αρχίζουν πάντοτε με το αν ή εάν και δείχνουν την προϋπόθεση που πρέπει να ισχύει, για να γίνει αυτό που δηλώνει η ανεξάρτητη πρόταση π.χ. Αν έρθεις μαζί μας, θα περάσεις ωραία. (υπόθεση - απόδοση)

Ως προσδιορισμούς χρόνου χρησιμοποιούμε: α) Χρονικά επιρρήματα π.χ. σήμερα, τώρα, β) επιρρηματικές φράσεις που δηλώνουν χρόνο π.χ. χρόνο με τον χρόνο, εδώ και μέρες, γ) χρονικές μετοχές π.χ. βαδίζοντας, δ) χρονικές προτάσεις π.χ. Μόλις ξύπνησε, έφυγε, ε) αιτιατική ή γενική πτώση ουσιαστικού π.χ. το καλοκαίρι, του χρόνου.

Απρόσωπα λέγονται τα ρήματα που χρησιμοποιούνται στο γ' πρόσωπο του ενικού και δεν έχουν υποκείμενο κάποιο πρόσωπο ή αντωνυμία. Συνήθως έχουν ως υποκείμενο μια ολόκληρη πρόταση π.χ. Επιτρέπεται να χρησιμοποιείς το τηλέφωνο. Άλλα απρόσωπα ρήματα: Αρκεί, τυχαίνει, είναι, πρόκειται, υπάρχει, θέλει, λέγεται, γίνεται, χρειάζεται, υποτίθεται, πρέπει, πρόκειται, μέλλεται, συμφέρει, ακούγεται, ταιριάζει, φτάνει, αξίζει).

Κατάληξη -είτε: Μπαίνει στο β΄ πρόσωπο του πληθυντικού του ενεστώτα ενεργητικής φωνής στην οριστική, υποτακτική και προστακτική, καθώς και στο β΄πρόσωπο του πληθυντικού του παθητικού αορίστου στην προστακτική και υποτακτική π.χ. εσείς μετακινείτε, εσείς μετακινηθείτε.

Κατάληξη -είται: Μπαίνει στο γ΄ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα της παθητικής φωνής π.χ. αυτός μετακινείται. 

Κατάληξη - είστε: Μπαίνει στο β΄πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα της παθητικής φωνής π.χ. εσείς μετακινείστε.

Κατάληξη -ήστε: Μπαίνει στο β΄πληθυντικό της ενεργητικής φωνής  (β΄συζυγίας), του αορίστου της προστακτικής  π.χ. μετακινήστε.

Οι απρόσωπες εκφράσεις σχηματίζονται με το γ΄ενικό πρόσωπο του ρήματος είμαι ή υπάρχω και ένα επίθετο ή ένα ουσιαστικό. Ως υποκείμενο μπαίνει μια ολόκληρη πρόταση π.χ. Είναι ώρα να φεύγουμε.

Σάββατο 24 Σεπτεμβρίου 2016

Από πού προέρχεται η λέξη παλάτι;

    Η λέξη παλάτι έχει ρωμαϊκή προέλευση και συγκεκριμένα από το όνομα του λόφου Παλατίνο, ενός από τους επτά λόφους της Ρώμης. Οι επτά λόφοι αποτελούσαν σημαντικό θρησκευτικό κέντρο των Ρωμαίων και εκεί πιστεύεται πως ο Ρωμύλος ίδρυσε την πόλη της Ρώμης.
    Στον κεντρικό λόφο του Παλατίνο κατοικούσαν διαχρονικά οι αυτοκράτορες της Ρώμης, οι οποίοι διέμεναν, κυρίως από την εποχή του Νέρωνα και μετά, σε τεράστιες και πολυτελέστατες επαύλεις, με αποτέλεσμα η λέξη Παλατίνο να γίνει συνώνυμο της υπερβολικής πολυτέλειας και χλιδής.
    Από τότε η λέξη παλάτι άρχισε να χρησιμοποιείται για να περιγράφει το πολυτελές κτίριο, που στεγάζει βασιλείς, αυτοκράτορες, άρχοντες και γενικά όλους τους κυβερνώντες.

Πέμπτη 22 Σεπτεμβρίου 2016

Γιατί τσουγκρίζουμε τα ποτήρια μας;

    Το έθιμο του τσουγκρίσματος των ποτηριών ξεκίνησε κατά τον μεσαίωνα από την αριστοκρατία της εποχής εκείνης (βασιλείς, άρχοντες, φεουδάρχες κ.λ.π.), η οποία, λόγω των αξιωμάτων και του πλούτου που κατείχε, φοβόταν πολύ να μην πέσει θύμα δηλητηρίασης από τους αντιπάλους της και επινόησε έναν απλό τρόπο για να προστατεύεται. 
    Συγκεκριμένα, αφού γέμιζαν μέχρι πάνω τα ποτήρια τους με κρασί, τα τσούγκριζαν με δύναμη, έτσι ώστε τα ποτά αναπηδούσαν και ένα μέρος τους κατέληγε μέσα στην κούπα του συνδαιτυμόνα τους. Με αυτόν τον τρόπο ήταν σίγουροι πως κανείς δεν είχε δηλητηριάσει το ποτό τους, αφού όλοι έπιναν ουσιαστικά από το ίδιο "μείγμα" κρασιού που είχε σερβιριστεί.
    Με τον καιρό η συνήθεια αυτή έγινε παράδοση και συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας, όπου μαζί με το τσούγκρισμα των ποτηριών για να ακουστεί ο χαρακτηριστικός ήχος, ευχόμαστε και υγεία στην παρέα μας. Στην υγειά μας λοιπόν!

Σάββατο 17 Σεπτεμβρίου 2016

Η Πρωταπριλιά

     Το ψέμα της Πρωταπριλιάς, σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή, ξεκίνησε στη Γαλλία του 16ου αιώνα, όπου μέχρι το 1564, η αλλαγή του χρόνου δε γινόταν την 1η Ιανουαρίου, αλλά την 1η Απριλίου. Ο βασιλιάς Κάρολος ο 9ος αποφάσισε τότε να μεταθέσει τον εορτασμό της Πρωτοχρονιάς την 1η Ιανουαρίου, για να συμβαδίσει με την υπόλοιπη Ευρώπη.
    Το γεγονός αυτό όμως προκάλεσε πολλές αντιδράσεις και πολλοί Γάλλοι μάλιστα συνέχισαν να γιορτάζουν την  Πρωτοχρονιά την 1η Απριλίου, πράγμα που προκαλούσε τα πειράγματα των υπολοίπων, οι οποίοι τους κορόιδευαν και τους έστελναν ψεύτικα δώρα. Με τον καιρό το πείραγμα αυτό εξελίχθηκε σε έθιμο και ο κόσμος συνήθισε να λέει μικρά αθώα ψέματα.
    Κατά μία άλλη εκδοχή, το έθιμο αυτό ξεκίνησε από τους Κέλτες, λαό της βορειοδυτικής Ευρώπης, οι οποίοι ήταν πολύ καλοί ψαράδες και ξεκινούσαν το ψάρεμά τους κάθε χρόνο τη 1η Απριλίου. Επειδή όμως συχνά δεν μπορούσαν να πιάσουν πολλά ψάρια, συνήθιζαν να λένε ψέματα για την ποσότητα των ψαριών που είχαν ψαρέψει. Αυτή η συνήθεια, έγινε με το πέρασμα του χρόνου έθιμο.