Όξινη βροχή - Ο θάνατος των δασών

     Ποιος είναι ο μυστηριώδης ένοχος που ευθύνεται για την καταστροφή, σε τόσο μεγάλη κλίμακα, των δασών της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης; Έχουν κατά καιρούς κατηγορηθεί και όχι άδικα η όξινη βροχή, το όζον ακόμα και ένας φυτοπαθογόνος ιός. Το πιθανότερο είναι ότι όλοι αυτοί οι παράγοντες επιδρούν από κοινού ώστε να έχουμε το φαινόμενο, πολλά δέντρα να χάνουν τα φύλλα τους, να μην αναπτύσσονται και τελικά να πεθαίνουν.

     Λεπτομερέστερα μπορούμε να πούμε πως σήμερα είναι γενικά αποδεκτό, ότι η όξινη βροχή είναι το αποτέλεσμα της καύσης του κάρβουνου και του πετρελαίου. Από την καύση αυτή ελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα τεράστιες ποσότητες διοξειδίου του θείου και οξείδια του αζώτου. Τα αέρια αυτά αντιδρούν με τους υδρατμούς και το οξυγόνο της ατμόσφαιρας, σχηματίζοντας θειικό οξύ. Τα φυτά για να αναπτυχθούν χρειάζονται από το έδαφος μεταξύ των άλλων και ορισμένα θρεπτικά στοιχεία, όπως το ασβέστιο, το μαγνήσιο και το κάλιο. Τα ιόντα υδρογόνου, που περιέχει η όξινη βροχή, αντικαθιστούν αυτά τα στοιχεία στο έδαφος και με αυτόν τον τρόπο η ανάπτυξη των φυτών παρεμποδίζεται.

     Εκτός από την απομάκρυνση αυτών των στοιχείων από το έδαφος, η όξινη βροχή επιδρά και επί άλλων στοιχείων, όπως ο χαλκός, ο μόλυβδος, ο ψευδάργυρος, το χρώμιο, το μαγγάνιο και  το βανάδιο. Η όξινη βροχή επιδρά επίσης απ' ευθείας και στα φύλλα, καταστρέφοντας το εξωτερικό προστατευτικό τους κάλυμμα, ενώ τα τοξικά συστατικά της εισχωρούν μέσα στα φύλλα από τα στομάτια. Τα πρώτα σημάδια της όξινης βροχής στην Ευρώπη ήρθαν από τη Σουηδία όπου στη δεκαετία του 1970, 18.000 λίμνες της είχαν όξινα νερά και σε 9.000 από αυτές ο πληθυσμός των ψαριών είχε μειωθεί δραματικά. Το 1982 στις ΗΠΑ 3.000 λίμνες και 25.000 μίλια ποταμών είχαν προσβληθεί από την όξινη βροχή. Εργαστηριακές μελέτες έγιναν σε χώρες όπως η Πολωνία, η  Τσεχοσλοβακία, η Γερμανία, η Σοβιετική Ένωση, η Νορβηγία, η Ελβετία, οι ΗΠΑ κ.ά.

     Τα δέντρα που είναι πιο ευαίσθητα στην καταστροφική μανία της όξινης βροχής, είναι κυρίως τα κωνοφόρα και σε μικρότερο βαθμό τα φυλλοβόλα.