Οι αιτιολογικές προτάσεις φανερώνουν την αιτία για την οποία γίνεται αυτό που δηλώνει η ανεξάρτητη πρόταση π.χ. Ο Γιώργος λυπόταν, επειδή έχασε στο παιχνίδι.
Απλές είναι οι προτάσεις που έχουν μόνο τους κύριους όρους, το υποκείμενο και το κατηγόρημα (ρήμα + αντικείμενο ή κατηγορούμενο) π.χ. Το παιδί αρρώστησε.
Επαυξημένες είναι οι προτάσεις που εκτός από τους κύριους όρους, έχουν και άλλους δευτερεύοντες, τους προσδιορισμούς π.χ. Χθες το βράδυ το παιδί αρρώστησε βαριά.
Σύνθετες είναι οι προτάσεις που έχουν δύο ή και παραπάνω υποκείμενα, αντικείμενα ή κατηγορούμενα π.χ. Ο Γιώργος και ο Γιάννης διαβάζουν.
Αποτελεσματικές είναι οι προτάσεις που εισάγονται με τους συμπερασματικούς συνδέσμους: ώστε (να), που π.χ. Μιλούσε τόσο σιγά, που μόλις ακουγόταν.
Τελικές είναι οι προτάσεις που εισάγονται με τους τελικούς συνδέσμους να, για να π.χ. Έτρεξε να προλάβει το λεωφορείο.
Οι προτάσεις ανάλογα με το περιεχόμενό τους χωρίζονται σε: α) Κρίσεως: Δίνουμε μια πληροφορία ή εκφράζουμε μια κρίση π.χ. Συννέφιασε, νομίζω ότι θα βρέξει. β) Επιθυμίας: Εκφράζουμε μια επιθυμία, μια προσταγή π.χ. Ας γυρίσουμε σπίτι τώρα. γ) Ερωτηματικές: Διατυπώνουμε μια ερώτηση π.χ. Θα έρθεις μαζί μας τελικά; δ) Επιφωνηματικές: Εκφράζουμε ένα συναίσθημα (έκπληξη, θαυμασμό, χαρά, λύπη κ.λ.π.) π.χ. Τι παιχνίδι κι αυτό σήμερα!
Δεν πρέπει να συγχέουμε τα άρθρα με τους αδύνατους τύπους των προσωπικών αντωνυμιών. Τα άρθρα συνοδεύουν ονόματα π.χ.τον ορειβάτη. Οι αντωνυμίες συνοδεύουν ρήματα π.χ. της μίλησα.
Τα ρήματα που έχουν αντικείμενο τα λέμε μεταβατικά, ενώ αυτά που δεν έχουν τα λέμε αμετάβατα.
Ως υποκείμενο ή αντικείμενο ενός ρήματος, ακόμα και κατηγορούμενο, μπορεί να μπει και μια εξαρτημένη (δευτερεύουσα) πρόταση. Οι προτάσεις αυτές, που ονομάζονται γενικά ονοματικές είναι όσες: α) Αρχίζουν με το ότι ή το πως (ειδικές προτάσεις) π.χ. Φαίνεται ότι δε θα έρθει (υποκείμενο). β) Αρχίζουν με το να (βουλητικές προτάσεις) π.χ. Θέλει να έρθει μαζί μας (αντικείμενο). γ) Αρχίζουν με το μήπως ή το μη(ν) (διστακτικές) π.χ. Φοβάμαι μήπως δεν έρθει (αντικείμενο). δ) Αρχίζουν με το αν, μήπως, γιατί, ποιος, πόσος, τι, πότε, πού, πώς κ.ά. (πλάγιες ερωτηματικές) π.χ. Ρωτούσε αν θα έρθεις μαζί μας (αντικείμενο). ε) Αρχίζουν με το όποιος, όσος, ό,τι (αναφορικές) π.χ. Κάνε ό,τι σου αρέσει (αντικείμενο). Δε χωρίζονται ποτέ με κόμμα σε αντίθεση με τις επιρρηματικές προτάσεις.
Απλές είναι οι προτάσεις που έχουν μόνο τους κύριους όρους, το υποκείμενο και το κατηγόρημα (ρήμα + αντικείμενο ή κατηγορούμενο) π.χ. Το παιδί αρρώστησε.
Επαυξημένες είναι οι προτάσεις που εκτός από τους κύριους όρους, έχουν και άλλους δευτερεύοντες, τους προσδιορισμούς π.χ. Χθες το βράδυ το παιδί αρρώστησε βαριά.
Σύνθετες είναι οι προτάσεις που έχουν δύο ή και παραπάνω υποκείμενα, αντικείμενα ή κατηγορούμενα π.χ. Ο Γιώργος και ο Γιάννης διαβάζουν.
Αποτελεσματικές είναι οι προτάσεις που εισάγονται με τους συμπερασματικούς συνδέσμους: ώστε (να), που π.χ. Μιλούσε τόσο σιγά, που μόλις ακουγόταν.
Τελικές είναι οι προτάσεις που εισάγονται με τους τελικούς συνδέσμους να, για να π.χ. Έτρεξε να προλάβει το λεωφορείο.
Οι προτάσεις ανάλογα με το περιεχόμενό τους χωρίζονται σε: α) Κρίσεως: Δίνουμε μια πληροφορία ή εκφράζουμε μια κρίση π.χ. Συννέφιασε, νομίζω ότι θα βρέξει. β) Επιθυμίας: Εκφράζουμε μια επιθυμία, μια προσταγή π.χ. Ας γυρίσουμε σπίτι τώρα. γ) Ερωτηματικές: Διατυπώνουμε μια ερώτηση π.χ. Θα έρθεις μαζί μας τελικά; δ) Επιφωνηματικές: Εκφράζουμε ένα συναίσθημα (έκπληξη, θαυμασμό, χαρά, λύπη κ.λ.π.) π.χ. Τι παιχνίδι κι αυτό σήμερα!
Δεν πρέπει να συγχέουμε τα άρθρα με τους αδύνατους τύπους των προσωπικών αντωνυμιών. Τα άρθρα συνοδεύουν ονόματα π.χ.τον ορειβάτη. Οι αντωνυμίες συνοδεύουν ρήματα π.χ. της μίλησα.
Τα ρήματα που έχουν αντικείμενο τα λέμε μεταβατικά, ενώ αυτά που δεν έχουν τα λέμε αμετάβατα.
Ως υποκείμενο ή αντικείμενο ενός ρήματος, ακόμα και κατηγορούμενο, μπορεί να μπει και μια εξαρτημένη (δευτερεύουσα) πρόταση. Οι προτάσεις αυτές, που ονομάζονται γενικά ονοματικές είναι όσες: α) Αρχίζουν με το ότι ή το πως (ειδικές προτάσεις) π.χ. Φαίνεται ότι δε θα έρθει (υποκείμενο). β) Αρχίζουν με το να (βουλητικές προτάσεις) π.χ. Θέλει να έρθει μαζί μας (αντικείμενο). γ) Αρχίζουν με το μήπως ή το μη(ν) (διστακτικές) π.χ. Φοβάμαι μήπως δεν έρθει (αντικείμενο). δ) Αρχίζουν με το αν, μήπως, γιατί, ποιος, πόσος, τι, πότε, πού, πώς κ.ά. (πλάγιες ερωτηματικές) π.χ. Ρωτούσε αν θα έρθεις μαζί μας (αντικείμενο). ε) Αρχίζουν με το όποιος, όσος, ό,τι (αναφορικές) π.χ. Κάνε ό,τι σου αρέσει (αντικείμενο). Δε χωρίζονται ποτέ με κόμμα σε αντίθεση με τις επιρρηματικές προτάσεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.